Bab 1 : hanya soalan yang berkaitan Mesopotamia yang pernah ditanyakan. SPM 2004 menjadikan semua tajuk lain penting bagi SPM 2010.Muka surat 4-8 (Bab 1)
1 Kreatif dan inovasi manusia dalam kehidupan seharian merupakan proses pembentukan tamadun.
(a) Nyatakan maksud tamadun.
- Berasal daripada bahasa Arab iaitu perkataan mudun dan madain
- Madana iaitu tinggi budi bahasa dan pembukaan bandar
- Perkataan bahasa Inggeris iaitu Civilization
- Berasal daripada bahasa Greek iaitu Civitas yang bermaksud bandar
- Peradaban manusia
[ 2 markah ]
(b) Berikan ciri masyarakat bertamadun.
- Pertempatan kekal
- Kehidupan berorganisasi
- Sistem pemerintahan
- Pengkhususan pekerjaan
- Agama dan kepercayaan
- Bahasa dan sistem tulisan
[ 2 markah ]
(c) Namakan contoh sistem tulisan tamadun awal
- Cuneiform
- Piktograf
- Hieroglif
- Ideogram
[ 2 markah ]
(d) Nyatakan kepentingan sistem tulisan dalam masyarakat tamadun awal
- Penyimpanan rekod
- Penulisan undang- undang
- Mencatat hal-hal keagamaan
- Mencatat idea dan pemikiran manusia
[ 2 markah ]
(e) Jelaskan maksud tamadun mengikut pandangan masyarakat Barat dan Islam
- Masyarakat barat : pembangunan lahiriah seperti penulisan, undang-undang, kesenian dan perbandaran
- Menurut Gordon Childe : pencapaian lahiriah merupakan kayu ukur kemajuan sesebuah tamadun dalam masyarakat
- Menurut Darcy Riberio dan R.A. Buchanan : menekankan kepentingan pembangunan lahiriah dalam proses perkembangan tamadun
- Menurut Islam : tamadun mestilah merangkumi pembangunan lahiriah dan rohaniah untuk mengukur tahap ketamadunan sesebuah masyarakat
- Menurut Syed Naquib al-Attas : tamadun ialah pencapaian tahap tata susila yang tinggi dan kebudayaan yang luhur oleh sesebuah masyarakat
- Menurut Richard Sullivan : unsur rohaniah sangat penting dalam konsep tamadun
- Tamadun tidak hanya mementingkan pencapaian bentuk lahiriah seperti kesenian dan pembinaan kota semata-mata tetapi mesti diiringi dengan pencapaian dalam aspek rohaniah, tatasusila dan moral
[ 2 markah ]
Muka surat 11 - 15
2
(a) Terangkan ciri negara kota Mesopotamia
- Terbahagi kepada pusat kota, tembok kota, luar kota dan pelabuhan
- Di dalam kota terdapat istana, rumah kediaman, rumah ibadat, rumah kedai dan pasar
- Pusat sesebuah kota ialah rumah ibadat
- Kota mempunyai unit politik dan agama tersendiri
- Terdapat jalan raya yang lurus
- Tembok kota mempunyai kubu pertahanan dan pintu gerbang
- Terdapat sungai yang memudahkan pengangkutan
- Mudah dihubungi dengan wilayah sekitarnya melalui jalan laut
- Terdapat kawasan tanah pamah
[ 2 markah ]
(b) Nyatakan peranan raja dalam sistem pemerintahan teokrasi di Mesopotamia.
- Raja sebagai ketua pentadbir
- Berkuasa dalam soal tanah, cukai serta hasil pertanian dan perniagaan
- Raja dianggap tuhan / wakil tuhan
- Raja sebagai pemilik negara kota
- Raja ketua tentera
- Raja ketua pendeta
- Raja ketua agama
- Menentukan pentadbiran ziggurat
- Berkuasa melantik ahli keluarga diraja memegang jawatan di ziggurat
[ 3 markah ]
(c) Senaraikan ciri Kod Undang-Undang Hammurabi.
- Berteraskan hak rakyat terhadap keadilan
- Hukuman denda dan setimpal dengan kesalahan
- Hukuman berbeza mengikut susun lapis masyarakat
- Mengandungi 282 undang-undang
- Dipahat pada tembok dan tiang besar
- Digubal semasa Hammurabi
[ 3 markah ]
(d) Jelaskan faedah penggunaan sistem tulisan terhadap perkembangan tamadun Mesopotamia.
- Mewujudkan sistem pendidikan
- Lahirnya jurutulis
- Membolehkan urusan pentadbiran dan soal keagamaan dicatat
- Melahirkan tradisi kesusasteraan
- Terhasilnya epik Gilgamesh
- Membawa kepada perkembangan ilmu astronomi, metematik dan geometri
- Perkembangan dalam ilmu perubatan
- Ubat-ubatan dapat dikatalogkan
- Cara mengubati penyakit dicatat
- Cara menggunakan ubat-ubatan dapat dicatat
[ 2 markah ]
Muka surat 23-28
3
(a) Nyatakan dua ciri bandar terancang di Mohenjo-Daro dan Harappa.
- Teratur dan sistematik
- Bandarnya terbahagi kepada dua bahagian
- Di kelilingi oleh tembok
- Bahagian utamanya merupakan pusat pentadbiran dan keagamaan
- Bahagian kedua ialah kawasan perumahan
- Disusun berasaskan blok berbentuk empat segi
- Setiap blok dipisahkan oleh jalan raya yang lurus
- Terdapat sistem kumbahan terancang
- Sungai berfungsi sebagai jalan perhubungan
[ 2 markah ]
(b) Jelaskan pengkhususan pekerjaan masyarakat tamadun Indus?
- Menjalankan pelbagai kegiatan ekonomi seperti perdagangan / pertanian / pertukangan / pembuatan / artisan
- Aktiviti perdagangan membabitkan perdagangan luar termasuk dengan Mesopotamia
- Bukti penemuan cop mohor Indus di Mesopotamia
- Hasil perdagangannya ialah emas/gading gajah/manik/hasil pertanian
- Petani bercucuk tanam makanan seperti barli/kacang
- Ahli masyarakat menjadi artisan terlibat dalam pembinaan/penghasilan barangan logam/barangan tembikar
[ 2 markah ]
(c) Senaraikan organisasi sosial masyarakat Lembah Indus
- Terbahagi kepada dua golongan / golongan atasan dan golongan bawahan
- Golongan atasan terdiri daripada pendeta dan pedagang
- Pendeta mempunyai kuasa/pengaruh yang besar dalam mengawal akviti masyarakat terutama perkara yang melibatkan keagamaan
- Tampuk pemerintahan dipegang oleh pendeta
- Golongan bawahan terdiri daripada petani dan buruh
- Petani menjalankan aktiviti pertanian dan menyalurkan sebahagian hasil kepada pihak berkuasa
- Golongan buruh menjalankan kegiatan peburuhan seperti menjaga kebersihan bandar/membina tembok di benteng/membina terusan
[ 2 markah ]
(d) Apakah sumbangan tamadun Indus kepada perkembangan tamadun manusia?
- Mengeksploitasi Sungai Indus untuk memajukan kehidupan harian
- Perancangan bandar
- Kemajuan dalam geometri
- Kemajuan pembinaan / seni bina
- Teknologi pembakaran batu-bata dengan suhu tinggi
- Sifat keterbukaan
- Membuat hubungan dengan tamadun lain
[ 2 markah ]
(e) Mengapakah tamadun Indus dianggap matang?
- Pencapaian cemerlang dalam perancangan bandar
- Menjalankan kegiatan perdagangan antarabangsa
- Kemajuan dalam bidang ekonomi, rohani dan kepercayaan
- Melahirkan masyarakat yang kreatif
- Menghasilkan teknologi hebat
- Mempunyai sifat keterbukaan
[ 2 markah ]
4. Tamadun Indus (Bab 1)
a)perlu mengetahui nama Bandar terancang .
b) Ciri-ciri Bandar terancang,
c)Ilmu pengetahuan yang membolehkan masyarakat membina Bandar terancang,
d)factor pembinaan Bandar terancang.
e)Jika kawasan tempat tinggal anda sebuah kawasan terancang,berikan alas alasan-alasan anda (sama soalan,apakah ciri-ciri Bandar Terancang atau kemahiran yang anda ada)
f)Apakah amalan keterbukaan tamadun Indus yang dapat dicontohi dalam memajukan Negara kita (mahir dalam matematik, kerjasama,taat kepada pemerintah)
g)Sebagai rakyat Malaysia bagaimana kita dapat memastikan keindahan bandar terpelihara.(mengikut undang-undang,system kumbahan yang betul,perancangan Bandar yang tepat, bangunan yang tersusun)
h)Adakah kawasan tempat tinggal anda terancang?Berikan alasan-alasan anda. (mempunyai perancang Bandar,mempunyai system kumbahan,system jalanraya yang teratur,ada bangunan yang tersusun)
Muka surat 24-27
5(a) Jelaskan bukti-bukti yang menunjukkan pembentukan bandar terancang dalam tamadun Indus.
[ 8 Markah ]
F1 - Bandar terbahagi dua bahagian
F2 - Bahagian utama pusat pentadbiran dan keagamaan
F3 - Menempatkan bangunan pentadbiran
F4 - Tempat mandi awam
F5 - Tempat menyimpan hasil pertanian
F6 - Bahagian kedua kawasan perumahan
F7 - Bandar dirancang dengan rapi
F8 - Susun atur sistematik
F9 - Dibantu oleh kemajuan geometri
F10 - Dibantu oleh kemajuan pembinaan
F11 - Sumbangan tamadun Mesopotamia dan Mesir Purba
F12 - Mempunyai sistem kumbahan yang terancang
F13 - Bandar disusun berasaskan blok
F14 - Blok berbentuk segi empat
F15 - Setiap blok dipisahkan oleh rangkaian jalan raya yang lurus
F16 - Jalan raya bersambung antara satu sama lain
F17 - Bandar juga dihubungkan dengan sungai
(b) Nyatakan ciri-ciri organisasi sosial dan pengkhususan pekerjaan masyarakat Indus.
[8 markah]
Organisasi sosial
F1 - Golongan atasan
F2 - Terdiri daripada pendeta dan pedagang
F3 - Pendeta kelas utama
F4 - Mempunyai kuasa mengawal aktiviti masyarakat/agama
F5 - Golongan bawahan memberi ketaatan kerana agama
F6 - Pendeta memegang tampuk pemerintahan
F7 - Golongan bawahan
F8 - Terdiri daripada petani dan buruh
F9 - Petani menjalankan akiviti pertanian
F10 - Petani menyalurkan sebahagian hasil kepada pihak berkuasa
F11 - Buruh menjalankan aktiviti perburuhan
F12 - Menjaga kebersihan bandar
F13 - Membina tembok di benteng
F14 - Membina terusan
Pengkhususan pekerjaan
F15 - Menjalankan pelbagai kegiatan ekonomi
F16 - Perdagangan, Pertanian, Pertukangan dan Pembuatan
F17 - Aktiviti perdagangan
F18 - Perdagangan dengan luar/Mesopotamia
F19 - Penemuan cop mohor Mesopotamia
F20 - Hasil dagangan tanaman makanan barli, kacang
F21 - Ada ahli masyarakat menjadi artisan
F22 - Terlibat dalam pembinaan dan penghasilan barangan logam
F23 - Membuat tembikar
(c) Nyatakan sumbangan tamadun Indus dalam perkembangan peradaban dunia.
[ 4 Markah ]
F1 - Mengeksploitasi kelebihan yang mereka miliki
F2 - Kebolehan mengeksploitasi Sungai Indus untuk memajukan kehidupan mereka
F3 - Perancangan bandar mewujudkan bandar terancang Mohenjo-Daro dan Harappa
F4 - Pembinaan memerlukan ilmu geografi, kesenian dan matematik
F5 - Menyusun bandar berasaskan bentuk segi empat
F6 - Membina jalan raya yang lurus
F7 - Meningkatkan mutu binaan
F8 - Menghasilkan batu bata melalui pembakaran dengan suhu yang tinggi
F9 - Sifat keterbukaan membuat hubungan dengan tamadun lain
F10 - Hubungan dengan tamadun Mesopotamia dan Mesir Purba
F11 - Memperolehi manfaat melalui pertukaran teknologi
